با انتشار تصاویر و فیلم های مربوط به ویروس کرونا و تست های اولیه جهت تشخیص مبتلایان به این ویروس کشنده خصوصا در فرودگاه ها و مبادی ورودی شهرها و ایجاد سوال برای دوستان که تجهیزی شبیه اسلحه که در دستان ضابطین بهداشت و تیم های مبارزه با کرونا هست دقیقا چه کاری انجام داده و با چه مکانیزمی به تشخیص موارد مشکوک می پردازد برآن شدیم تا اطلاعات خلاصه و موردنیاز رو در قالب یک مقاله بیان نماییم.
این تجهیزات دماسنج های تابشی هستند که مخصوص اندازه گیری دمای بدن انسان طراحی شده اند چراکه باتوجه به مکانیزم کار این دستگاه ها و لزوم تنظیمات فنی آنها از نوع معمول آنها که برای کاربردهای رایج ساخته شدند نمی توان استفاده کرد.

این تجهیزات بر اساس رابطه استفان بولتزمن و در ناحیه اینفرارد قادر به اندازه گیری دمای سطوح می باشند . از آنجا که برای اندازه گیری دمای بدن بیمار مشکوک به ابتلا به ویروس کرونا نمی توان آن را لمس کرد یا سرعت انجام این کار بسیار مهم می باشد پس استفاده از این تجهیزات بسیار اهمیت پیدا می کند.

این تجهیزات باید قادر به اندازه گیری دمای سطوح حداقل در گستره 22 تا 42 درجه سلسیوس و بادرستی 0.3 درجه و با تفکیک پذیری 0.1 درجه باشند.

باتوجه به اینکه این تجهیزات دمای متوسط سطح را اندازه گیری می کنند لذا رعایت فاصله تا هدف در این دماسنج ها بسیار اهمیت دارد چرا که در صورتیکه فاصله بیش از میدان دید این تجهیزات باشد ، قرائت این تجهیزات با خطای فاحش خواهد بود (هرچه فاصله کم تر نتیجه مطمن تر) . نکته مهم دیگر در استفاده از این تجهیزات ، تنظیم صحیح ضریب گسیلمندی می باشد که در تب سنج های اینفرارد که مورد بحث می باشند ضریب نشر یا گسیلمندی توسط سازنده تنظیم و در اکثر موارد غیرقابل تغییر می باشد. این ضریب بستگی به سطح داشته و هرچه جسم کدر تر باشد این ضریب که مقداری بین صفر و یک دارد به عدد 1 نزدیک تر می گردد.

یکی از نقاط ضعف این تجهیزات ، عدم توانایی اندازه گیری در شرایط مه و وجود مانع در مسیر اندازه گیری و یا وجود پوشش روی پوست بیمار ، سرما یا گرمای شدید محیط می باشد.

از نقاط قوت تب سنج های مادون قرمز نیز می توان به اندازه گیری صحیح دما در بازه تنظیم شده ، سرعت بالای اندازه گیری ، عدم نیاز به ساکن بودن جسم مورد اندازه گیری اشاره نمود.

باتوجه به مکانیزم کار این تجهیزات و لزوم اندازه گیری صحیح دما توسط این تجهیزات برای تشخیص صحیح و بموقع بیماری ، کالیبراسیون دمایی این تجهیزات نیز اهمیت بالایی داشته و باید بموقع و توسط آزمایشگاه های کالیبراسیون مجاز انجام شود.

کالیبراسیون تب سنج های غیرتماسی که در اصطلاح عامه لیزری ( علت نامگذاری عامینه ، نور نقطه ای لیزری می باشد که برای مشخص نمودن محل اندازه گیری دما از دماسنج تابش می شود می باشد) نیز نامیده می شوند توسط کالیبراتورهای بلک بادی یا جسم سیاه انجام می شود. که دارای صفحه ای با ضریب گسیلمندی حداقل 0.95 می باشند و دمای سطح آنها بصورت پایدار و یکنواخت توسط یک مولد و کنترلر دما تثبیت می شود.

در کالیبراسیون این تجهیزات علاوه بر تعیین خطای آنها باید دقت یا تکرارپذیری آنها نیز مورد بررسی قرار گیرد.

نکته مهم متفاوت بودن نحوه کالیبراسیون این تجهیزات نسبت به سایر دماسنج های غیرتماسی صنعتی می باشد که باید در شرایط مختلف دمایی و رطوبت محیط و در سه دمای 35,37,41 درجه سلسیوس کالیبره گردند ، جدول ذیل شرایط محیطی مورد نیاز برای تکرار کالیبراسیون در 3 نقطه ذکر شده را نمایش می دهد.

در شکل زیر نمونه شماتیک یک دماسنج مادون قرمز برا ی اندازه گیری دمای بدن بیمار از طریق مجرای گوش مشاهده می شود.